De interne biologisch klok en de zomertijd
De interne biologische klok
In een deel van onze hersenen, de hypothalamus, zit een biologische klok verankerd, die ervoor zorgt dat de verschillende lichaamsritmes geregeld worden. Denk bijvoorbeeld aan je hartslag, de menstruatiecyclus van de vrouwen, maar ook het slaap-waakritme. De hypothalamus geeft hormonen af en reguleert de bloeddruk en lichaamstemperatuur. Je kunt dus zeggen dat de biologische klok ervoor zorgt dat allerlei processen in je lichaam volgens een vast ritme verlopen.
Deze interne klok loopt echter niet precies gelijk met de 24-uursklok zoals we die in ons dagelijks bestaan kennen; de interne biologische klok duurt namelijk net wat langer. Elke dag moeten onze hersenen dus de interne klok synchroniseren met het alledaags 24-uursritme. Dit gelijk stellen gebeurt met name door het daglicht. Echter, ook andere factoren spelen hierbij een grote rol. Denk aan regelmatige eet- en werktijden en op vaste en regelmatige tijden zorgen voor rust en (ook sociale) ontspanning. Dit alles bij elkaar genomen, zorgt er vervolgens voor dat de meeste fysieke en psychische functies een 24-uursritme gaan vertonen en de 2 klokken nagenoeg synchroon lopen.
Leuk weetje: het 24-uursritme, noemen we ook wel circadiaan, wat zoveel betekent als ‘ongeveer een dag’.
Zomertijd en de invloed op je biologische klok
In de nacht van zaterdag op zondag in het laatste weekend van maart wordt de klok een uur vooruit gezet. De zomertijd gaat in. Gelukkig is het voor velen weekend en kun je dit uurtje minder slaap wel hebben. Toch zullen velen op deze eerste dag al vaak merken dat je lichaam om bepaalde regelmaat vraagt als het gaat om eetmomenten en het tijdstip waarop je moe wordt. Ga je bijvoorbeeld op je vaste tijd naar bed, dan zul je merken dat je eigenlijk nog niet moe bent. En in de ochtend voel je je vaak wel moe omdat je nu vroeger opstaat dan je gewend was. Door dit extra uur moet je circadiaan zich dus nog meer resetten dan normaal gesproken, en daar kun je de eerste dagen last van hebben. Licht en donker spelen hierbij een grote rol. Door licht wordt de aanmaak van melatonine, het hormoon dat je slaperig maakt en geproduceerd wordt als het donker is, afgeremd. Licht zorgt er tevens voor dat de aanmaak van cortisol en adrenaline gestimuleerd worden. Hormonen die ervoor zorgen dat je juist wakker en scherp blijft.
Of je nu een ochtend- of juist avondmens bent, er zijn zeker enkele eenvoudige tips te geven die je weer snel in je ritme brengen:
- Ochtend: zodra de wekker gaat, direct je bed uit en zorgen dat er daglicht in je slaapkamer komt. De aanmaak van de juiste hormonen kan beginnen.
- Avond: zorg ervoor dat je kunstlicht steeds meer gaat dimmen zodat melatonine aangemaakt wordt. Denk hierbij vooral ook aan het licht van de gsm, televisie, pc, tablet etc.
